Czym jest stowarzyszenie?
Stowarzyszenie to organizacja, którą tworzą ludzie przez wspólne działanie. Przykładów może być wiele: wspólne organizowanie wyjazdów, konkursów, wspieranie osób niepełnosprawnych czy organizacja pomocy dla schronisk zwierzęcych. Takie organizacje na początku najczęściej działają w sposób nieformalny, lecz z biegiem czasu po zrzeszeniu większej społeczności, działania te zostają sformalizowane. Następnym krokiem jest zarejestrowanie stowarzyszenia. Każde stowarzyszenie zawiera w sobie podstawowe cechy, które musi spełniać. Pierwszą z nich jest dobrowolność, czyli swoboda osób tworzących stowarzyszenie w kwestii przystępowania i występowania członków. Następnie możemy wyróżnić samorządność. Oznacza to, że stowarzyszenie jest niezależne wobec podmiotów zewnętrznych i może swobodnie ustalać normy i wewnętrzne reguły. Trzecią cechą jest trwałość, czyli stowarzyszenie istnieje bez względu na skład osobowy. Warunkiem jednak jest, że w przypadku stowarzyszenia zarejestrowanego będzie to minimum 15 osób, a w stowarzyszeniu zwykłym co najmniej 3 osoby. Ostatnią cechą jest niezarobkowy cel stowarzyszenia. Oznacza to, że jego celem nie jest osiąganie zysków.
Rodzaje stowarzyszeń
Istnieje kilka rodzajów stowarzyszeń. Zacznijmy od stowarzyszenia zwykłego. Do jego utworzenia potrzebne są co najmniej 3 osoby. Swoją działalność mogą rozpocząć jeśli starostwo powiatowe nie zakaże jego działalności. Na decyzję czeka się do 30 dni, jeżeli po upływie tego czasu nie zostanie dostarczona, oznacza to, że stowarzyszenie może zacząć oficjalnie funkcjonować. Znacznie łatwiej utworzyć stowarzyszenie zwykłe, niż stowarzyszenie rejestrowane w KRS. Należy jednak pamiętać, że wiąże się to z ograniczonymi możliwościami prawnymi. Najważniejsze aspektem jest to, że takie stowarzyszenie nie ma zdolności prawnej, ani zdolności do czynności prawnych. Co oznacza to w praktyce? Stowarzyszenie zwykłe nie może podejmować czynności w swoim imieniu. Przykładowo: nie może zawierać umów, prowadzić działalności gospodarczej, ani przyjmować spadków, darowizn, otrzymać dotacji itp. Następnym rodzajem jest stowarzyszenie zarejestrowane w KRS. Jeśli chcemy je założyć, to potrzebujemy minimum 15 osób. W odróżnieniu od stowarzyszenia zwykłego, stowarzyszenie zarejestrowane w KRS posiada osobowość prawną. Dzięki temu mają prawo do korzystania ze źródeł finansowania np. z dotacji. Oprócz tego mogą prowadzić działalność gospodarczą, powołać oddziały terenowe, zrzeszać osoby prawne i przyjmować spadki, darowizny itp. Wyróżniamy również związki stowarzyszeń oraz kluby sportowe. Pierwsze z nich muszą składać się z co najmniej trzech stowarzyszeń. W skład takich związków mogą wchodzić osoby prawne, które prowadzą celów zarobków, przykładowo fundacje. Związki stowarzyszeń również podlegają rejestracji w KRS. Kluby sportowe, nazywane też stowarzyszeniami kultury fizycznej działają na podstawie odrębnych przepisów. Ich rejestracja przebiega u starosty, w zależności od miejsca siedziby klubu. Jeśli kluby prowadzą działalność gospodarczą, należy je zarejestrować w KRS.
Jak założyć stowarzyszenie?
Pierwszym krokiem w zakładaniu stowarzyszenia jest określenie celów organizacji. Cele te powinny być konkretne i mierzalne oraz powinny być spisane w dokumencie zwanym „deklaracją misji”. Misja powinna również zawierać to, co organizacja będzie robić, aby osiągnąć swoje cele. Następnie należy dowiedzieć się, czy istnieją jakieś prawa lub przepisy, które mają wpływ na naszą organizację. Na przykład, jeśli chcemy świadczyć usługi dla osób niepełnosprawnych, być może będziemy musieli uzyskać zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej.
Jakie są koszty rejestracji stowarzyszenia?
W 2016 r. miała miejsce nowelizacja Ustawy o stowarzyszeniach. Dotyczyła ona zwolnienia z obowiązku opłaty za wpis w Krajowym Rejestrze Sądowym dla stowarzyszeń, które nie wykonują działalności gospodarczej. Jest to korzystna zmiana dla takich stowarzyszeń, ponieważ jego członkowie nie muszą wnieść opłaty rejestracyjnej, ani opłaty za zmianę lub uzupełnienie danych w KRS. Obowiązkową opłatę muszą dokonać stowarzyszenia, które zdecydowały się na prowadzenie działalności gospodarczej. W takim przypadku członkowie stowarzyszenia są zobowiązani do wpisu w rejestrze stowarzyszeń i w rejestrze przedsiębiorców. Za takie czynności należy zapłacić 600 zł. Składa się na to wpis do rejestru przedsiębiorców (500 zł) oraz dodatkowa opłata (100 zł) za ogłoszenie wpisu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.
