Jak wygląda ochrona wizerunku w prawie polskim?
Ochrona wizerunku w prawie polskim jest zależna od bardzo ważnej ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Co więcej, podstawą prawną może być również kodeks cywilny, ale nie możemy zapomnieć również o RODO. Dzieje się to ze względu na to, że wizerunek to część dany osobowej. Jednakże, prawo polskie nie wymienia wprost, czym jest pojęcie wizerunku. Najlepszym źródłem informacji w tym przypadku jest słownik języka polskiego PWN. Jest to czyjaś podobizna zawarta na zdjęciu, obrazie lub rysunku, a poza tym także sposób, w jaki dana osoba jest postrzegana lub przedstawiona. Istnieje również kilka wytworów niematerialnych, które mogą być podstawą do roszczeń osoby na nim przedstawionej, a są to:
- Wizerunek audialny – głos człowieka.
- Maska artystyczna – przedmioty, które zostają wykorzystane do oddania cech pewnej postaci.
- Wizerunek plastyczny – dwuwymiarowe odwzorowania, czyli karykatura, film, obrazek, zdjęcie czy rysunek.
- Wizerunek piśmienniczy – odwzorowanie postaci w utworze literackim.
- Body art – tzw. sztuka zdobienia (kolczyki lub tatuaże), które na stałe powodują zmiany w wyglądzie.
Zgodnie z art. 81 ust. 1 ustawy o prawach autorskich wszelkie rozpowszechnianie wizerunku powinno otrzymać zgodę osoby na nim przedstawionej. Naruszenie tego prawa może skutkować nawet odpowiedzialnością karną.
Ochrona prawa do wizerunku – co grozi za rozpowszechnianie wizerunku?
Rozpowszechnianie wizerunku wymaga zgody osoby, która pojawi się w danej publikacji. Wizerunek każdej osoby podlega ochronie prawnej. Co grozi za rozpowszechnianie wizerunku bez zgody osoby na nim przedstawionej? Ustawodawca przewiduje odszkodowanie za szkodę spowodowaną przetwarzaniem i publikowaniem wizerunku bez zgody osoby na nim przedstawionej. Nielegalne wykorzystanie czyjegoś wizerunku karane jest również karą pozbawienia wolności. Osoba, która podszywa się pod inną osobę podlegać pozbawieniu wolności od 6 miesięcy do 8 lat. Osoby powszechnie znane nie mogą wnosić roszczenia, jeśli publikacja wizerunku nastąpiła podczas pełnienia przez nią funkcji publicznych (w szczególności politycznych czy zawodowych). Podobnie jest także w przypadku osoby, której rozpowszechniany wizerunek stanowi jedynie szczegół całości, takiego jak zgromadzenia, wydarzenia kulturowego, imprezy publicznej czy krajobrazu.
Ochrona wizerunku w prawie Unii Europejskiej
Rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. Sytuacja jest bardzo podobna w prawie UE. Ochrona wizerunku w prawie Unii Europejskiej powinna być rozpatrywana zgodnie z przepisami RODO. Naruszenie praw do wizerunku następuje, gdy w sposób bezprawny przetworzone dane biometryczne, a należą do nich dane osobowe, ze względu na przetwarzanie techniczne i dotyczą one cech fizjologicznych, fizycznych, a także behawioralnych. Ważnym czynnikiem jest również jednoznaczna identyfikacja, że wyżej wymienione cechy są przypisane do jednej osoby, a nie dużej grupy ludzi. Najczęściej pozwalają one na identyfikację ze względu na wizerunek twarzy lub dane daktyloskopijne. Bezprawnym przetwarzaniem danych biometrycznych może być rozpowszechnieniem przez administratora serwisu zdjęcia danej osoby. Może się to zdarzyć w serwisie społecznościowym, lecz z uwzględnieniem tego, że będzie ono udostępnione poza krąg wytypowanych odbiorców. Co więcej, może to być również sytuacja, w której wizerunek twarzy utrwali się przez kamerę na smartfonie lub laptopie podczas ataku hakerskiego.
Jak wygląda ochrona wizerunku na świecie?
Praktycznie każde państwo na świecie ma własne zasady prawne regulujące ochronę wizerunku. Unia Europejska posiada ujednolicony system orzecznictwa, a także akty prawa. W Polsce, można znaleźć w przepisach prawa autorskiego (art. 81 ust. 1 ustawy o prawach autorskich) i przepisach kodeksu cywilnego. Jeśli do rozpowszechnienia wizerunku dochodzi w związku z pełnieniem obowiązków zawodowych (np.: pozowanie modela lub zdjęcie sportowca do reklamy odzieży sportowej), nie można zgłosić nielegalnego rozpowszechnienia wizerunku, jeżeli za pozowanie zostało zapłacone wynagrodzenie. Ochrona wizerunku na świecie bardzo często wygląda jak w naszym kraju. Naruszyciel powinien zaprzestać naruszania, ale także usunąć wszystkie skutki swojego działania. Bardzo często wymagane jest również oświadczenie (publiczne), a jeśli pojawiła się szkoda finansowa, poszkodowany możemy żądać zapłaty stosownego odszkodowania pieniężnego. Niestety, w ostatnich latach problem z ochroną wizerunku jest powszechnym zjawiskiem i widoczny jest w serwisach społecznościowych.
Jeśli zainteresował Cię ten artykuł to zobacz też, jak możesz chronić swoją markę przez zastrzeżenie znaków towarowych lub czym jest koncesja na sprzedaż paliwa ciekłego.
